De opkomstplicht is een wettelijke bepaling die stelt dat elke stemgerechtigde burger in België moet deelnemen aan verkiezingen. Dat betekent: zich begeven naar het stemlokaal, het stemhokje binnentreden, een stem uitbrengen (kan ook blanco zijn), het stemhokje verlaten en het stembiljet in de stembus stoppen. Kortom, elke stemgerechtigde moet op verkiezingsdag zich verplaatsen naar het stemlokaal en een stem uitbrengen. Eigenlijk is dat dus een stemplicht. Maar aangezien er stemgeheim is, zal niemand ooit weten of u een geldige of ongeldige stem uitgebracht heeft. In de praktijk is de stemplicht dus een opkomstplicht. Burgers die die plicht niet nakomen, kunnen zelfs een procesverbaal krijgen. In de praktijk worden kiezers die niet opdagen zelden tot nooit vervolgd, aldus de FOD Justitie in een artikel van Het Laatste Nieuws.
De veranderde regels zijn dus voor lokale en provinciale verkiezingen. Daar geldt vanaf 2024 een stemrecht in plaats van een stemplicht. Voor regionale, federale en Europese verkiezingen zal er nog steeds een stemplicht zijn. De opkomstplicht staat sinds 1893 in de Belgische Grondwet. Die verplichting werd destijds ingevoerd om de kiezers uit de lagere sociale klassen te beschermen tegen hun vaak rijkere werkgevers. Die zouden namelijk weleens kunnen eisen om niet te gaan stemmen om zo te voorkomen dat zij hun voordelige maatschappelijke positie verliezen.
Gezien de verbeterde arbeid-kapitaalverdeling klonk de oproep om die verplichting af te schaffen al vaak. Zo is bijvoorbeeld bij de liberale partij Open VLD die plicht al langer een doorn in het oog. De partij vindt tenslotte dat de verplichting ingaat tegen de individuele keuzevrijheid van Belgische burgers. Ook politici van andere partijen lieten zich eerder al kritisch uit over de opkomstplicht, want de meeste landen binnen de Europese Unie hanteren geen verplichte opkomst bij verkiezingen.
Gemeenteraadsverkiezingen zonder opkomstplicht

Wat is de gemeenteraad?
Op basis van de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen worden de zetels in de gemeenteraad verdeeld. De gemeenteraad in Anzegem heeft 23 zetels, afhankelijk van het aantal inwoners van de gemeente kan dit variëren in andere gemeenten

Hoe werkt een gemeenteraads-verkiezingen?
Om de zes jaar vinden er op de tweede zondag van oktober GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN plaats. In 2024 zal dat dus op 13 oktober 2024 zijn. Elke Belg vanaf 18 jaar gaat op die dag een stem uitbrengen in de gemeente waar hij of zij woont.

Hoe kan ik geldig stemmen?
Enkele weken voor de verkiezingsdag krijg je een oproepingsbrief waarop staat vermeld in welk stembureau je je stem moet uitbrengen. Deze brief en je identiteitskaart moet je meenemen wanneer je gaat stemmen